بسیاری از نقاشی دیواری‌های مشهد هنر سعید عمرانی است

نقاشی دیواری یکی از اشکال هنرنمایی انسان در طول تاریخ همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده و تأثیر آن بر زندگی انسان از دیرباز تاکنون آن‌چنان پایدار و ماندنی است که می‌توان گفت کمتر رشته هنری چنین تأثیری داشته است.

امروزه نقاشی دیواری از نظر ایجاد تأثیرات قوی بصری و آفرینش زیبایی و هماهنگی فرم و ریتم، نقش ارزشمندی در آثار معماری و زیباسازی شهری داشته و دارد. این رشته هنری اگر به‌درستی شناخته شود و به اجرا درآید، باتوجه به فضا‌های زیبا و باشکوهی که به‌وجود می‌آورد، می‌تواند با هنر و معماری نیز تلفیق شود. همچنین این توان را در خود دارد که با مایه‌های هنر هر قوم و ملتی آمیخته شود و به آن ارزش والایی اعطا کند.

سعید عمرانی متولد‌۱۳۶۰ مشهد است. وی تحصیل‌کرده رشته گرافیک از دانشگاه اصفهان در مقطع کاردانی و دانشجوی مقطع کارشناسی همین رشته از دانشگاه مشهد است. عمرانی حدود ۱۰‌سال است به‌صورت حرفه‌ای وارد کار نقاشی دیواری شده و طراحی و اجرای بسیاری از نقاشی‌های دیواری سطح شهر را به عهده داشته است. با وی درباره نقاشی‌دیواری، نحوه اجرا، موانع و کاستی‌های این کار گفتگو می‌کنیم.

- تعریف شما از نقاشی دیواری چیست؟
نقاشی دیواری از دیرباز در فضا‌های معماری و شهری مورد استفاده قرار گرفته است. در ایران نیز از سالیان دور این هنر در دیوار‌های مساجد و مکان‌های فرهنگی شهر‌های مختلف استفاده شده و است.

در مشهد چند سالی است که این هنر موردتوجه مدیریت شهری قرار گرفته که با انتخاب‌های خوب و اجرا‌های مناسب توانسته است روح جدیدی به شهر بدمد و به‌نوعی دوباره این هنر را که به فراموشی سپرده شده بود، به ایرانیان بشناساند.
   

- از سابقه کارتان بگویید و طرح‌هایی که در مشهد اجرا کردید.
دوران مدرسه و مقطع متوسطه اولین اجرایم در مدرسه بود. دوران دانشجویی و مقطع کاردانی هم در دانشکده طرحی را اجرا و نقاشی کردیم که با استقبال خوبی همراه شد.

از همان موقع و از سال‌۸۲ به‌صورت حرفه‌ای وارد کار نقاشی دیواری شدم و همراه دوستان کار‌های بسیاری اجرا کردیم. نخستین طرحی که در مشهد اجرا کردم، در بولوار وکیل‌آباد بود؛ در خیابان جلال‌آل‌احمد، هفت‌تیر‌۳ و بوستان بنفشه هم چند کار دیگر ارائه کردم که همه‌شان را دوست دارم.

- با توجه به اینکه شما هم طراح آثار دیواری هستید و هم در اجرای آثار مشارکت دارید، طرح‌های اجراشده در سطح شهر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تا قبل از تشکیل خانه هنرمندان، شهر خاکستری بود. بعد از تشکیل این خانه، هنر در شهر نقش پررنگ‌تری گرفت و هم‌پای مدیریت شهری توانست در ایجاد فضا‌های مناسب برای شهروندان فعالیت کند.

طرح‌های خوب زیادی در سطح شهر اجرا شده‌اند و در حال اجرا هستند، اما به‌هرحال اشکالاتی نیز در این طرح‌ها دیده می‌شود. گاه طرح‌ها در مکان‌های مناسبی اجرا نمی‌شوند و گاه دیده می‌شود اجرا‌ها بسیار ضعیف است. بی‌شک پشت هر اجرا یک ایده و طرح قرار دارد. تناسب این طرح با نوع استفاده از وسایل و مکان استفاده طرح می‌تواند در تاثیرگذاری بیشتر طرح موثر باشد.

- طرح‌های اجرا شده در سطح شهر با فضای شهر و مبلمان شهری ارتباط خوبی برقرار می‌کند؟
یکی از اهدافی که می‌توان برای نقاشی دیواری تعریف کرد، تلطیف فضای خشن دیواری است. در بسیاری از موارد نقاشی‌های شهری این‌گونه هستند و زیبایی خاصی نیز با خود به همراه دارند که در محیط‌های شهری بسیار تاثیرگذار است.

اما گاهی برخی طرح‌ها به‌دلیل همان مسائلی که گفتم یعنی جانمایی و نوع استفاده از وسایل مفاهیم خوبی را به شهروندان منتقل نمی‌کنند و جایگاه خود را ازدست داده‌اند که نیازمند بازنگری یا اجرای مجدد هستند.

- تاثیر نقاشی دیواری در سطوح مختلف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در واقع باید گفت که شهر با نقاشی دیواری دگرگون شده و بسیاری از زشتی‌های شهر با این نقاشی‌ها زیبا شده است. مردم به‌خوبی با این نقاشی‌ها ارتباط برقرار می‌کنند. بار‌ها در حال کار شهروندان درخصوص این نوع نقاشی‌ها سوال پرسیده‌اند و تشکر کرده‌اند و چندمورد هم پیش آمده که شهروندان برای منازل مسکونی و دیوار خانه و باغشان سفارش طرح داده‌اند.

این نوع توجه شهروندان و سلیقه آنها کار را سخت‌تر کرده است به‌گونه‌ای‌که دیگر هر کاری را ‌نمی‌توان ارائه کردو شهروندان تفاوت بین کار خوب و معمولی را به‌خوبی متوجه می‌شوند. این حساسیت ازسوی مسئولان نیز احساس شده و باعث رونق این هنر در شهر شده است.

در واقع باید گفت که شهر با نقاشی دیواری دگرگون شده و بسیاری از زشتی‌های شهر با این نقاشی‌ها زیبا شده‌ است

- چند کار از شما در زمینه نقاشی دیواری در مشهد اجرا شده است؟
من نقاشی دیواری را لذتی هنری و تفریحی خوب می‌دانم؛ هیچ‌وقت به تعداد آثار فکر نکردم. از سال‌۸۶ با شهرداری همکاری دارم و جزو اولین افرادی هستم که با خانه هنرمندان ارتباط برقرار کرده‌ام. به جز طرح‌هایی که اشاره کردم، سه طرح دیگر که در منطقه‌۱۰ تا آخر شهریور اجرا خواهد شد.

- مشکلات حوزه کاری شما چیست؟
متاسفانه در مناطق، کار هنری را کمتر ملاک قرار می‌دهند و به من نوعی به‌عنوان پیمانکار نگاه می‌کنند. در حوزه هزینه‌ها نیز ماه‌ها بعد از اجرا و با پیگیری نتیجه حاصل می‌شود که این خوب نیست و باعث فرارکردن هنرمند از هنر می‌شود. مشکلات بیمه و مسائل مربوط به عوارض و... هم که در این نوع قرارداد‌ها وجود دارد، بسیار خسته‌کننده است و باعث دلزدگی از کار می‌شود.

- درباره یکی از بهترین کار‌های شما با موضوع امام رضا (ع) که در کنار آن ایستاده‌ایم، توضیحاتی بدهید.
کار حاضر با موضوع امام رضا (ع) در سال گذشته سفارش داده شد و بعد از جلسات، هماهنگی طراحی کار صورت گرفت و مجوز‌های لازم ازسوی خانه هنرمندان برای اجرای کار صادر شد. چون موضوع معنوی و درباره حضرت رضا (ع) بود و مسئولان هم بر روی آن دقت‌نظر بیشتری داشتند، سعی شد در طرح از فضای روحانی و عرفانی بیشتری استفاده شود.

زیرسازی کار حدود دو روز انجام شد و پیاده‌سازی و اجرای طرح نیز سه روز به طول انجامید. به‌تازگی قرنیزی برای محافظت از اثر در مقابل برف و باران نصب شده است که ماندگاری طرح را افزایش می‌دهد. باتوجه به استقبال خوب از طرح، اجرای فاز دوم این طرح نیز ازسوی منطقه عنوان و طرحی همخوان با فاز یک آماده شد.

مجوز‌های لازم نیز برای این فاز کسب شده است و تا چند روز دیگر این فاز نیز آغاز می‌شود و تا میلاد امام رضا (ع) به بهره‌برداری خواهد رسید. چنین طرح‌هایی، چون با روح حاکم بر جامعه همخوانی بیشتری دارند، مورداستقبال قرار می‌گیرند و تاثیرات بیشتری نیز در محیط شهری می‌گذارند.

* این گزارش چهارشنبه، ۲۷ شهریور ۹۲ در شماره ۷۱ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است.